Trợ lý ảo là gì? Ứng dụng trợ lý ảo trong thực tiễn đời sống

Khi tìm hiểu về trợ lý ảo là gì, bạn sẽ nhận được rất nhiều câu trả lời đa dạng. Nhưng chung quy lại, về bản chất, đây là sản phẩm ứng dụng của trí tuệ nhân tạo (AI), kết hợp với các mô hình và thuật toán của học máy (ML). Các trợ lý ảo được phát triển nhằm mục đích hỗ trợ thực hiện nhiều tác vụ và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

Bạn có thể dễ dàng bắt gặp trợ lý ảo được tích hợp trong nhiều thiết bị như điện thoại và tivi dòng Smart (thông minh), ô tô, trên các website, nhà ở,… Có thể kể đến một số cái tên tiêu biểu như: Trợ lý ảo Siri của Apple, Google Assistant của Google, Alexa của Amazon, Cortana của Microsoft, phần mềm trợ lý ảo Bixby của Samsung,…

Trợ lý ảo là gì?

Trợ lý ảo là một chương trình ứng dụng được phát triển dựa trên trí tuệ nhân tạo AI, có khả năng hiểu được các lệnh thoại bằng ngôn ngữ tự nhiên, hay bằng văn bản của con người và hỗ trợ người dùng thực hiện các tác vụ.

Ví dụ: Bạn muốn tìm hiểu về dịch vụ mở thẻ trực tuyến của ngân hàng ACB, tuy nhiên lại không biết bất kì thông tin nào. Muốn tiết kiệm thời gian tra cứu, bạn hoàn toàn có thể sử dụng trợ lý ảo AI BOT của ngân hàng bằng cách truy cập vào website trên Internet. Sau khi nhập câu hỏi dưới dạng văn bản cho AI BOT, trợ lý ảo có thể tự nhận thức và phân tích từ khóa, từ đó đưa ra tin nhắn trả lời.  

Sở dĩ, trợ lý ảo thông minh như vậy là do khối lượng thông tin khổng lồ chúng đang nắm giữ. Nếu như trí nhớ của con người có giới hạn, thì bộ nhớ của trợ lý ảo là vô tận. Sau khi nắm bắt mệnh lệnh từ người dùng, chúng nhanh chóng lọc và tìm kiếm những thông tin phù hợp từ kho lưu trữ, từ đó đưa ra phản hồi và các tác vụ phù hợp.

Hiện nay, do thường được tích hợp vào các thiết bị công nghệ như điện thoại, TV, ô tô, loa,… trợ lý ảo thường được gọi với một cái tên khác là “máy trợ lý ảo”. Tuy nhiên, trên thực tế, trợ lý ảo chỉ là một phần mềm được tích hợp trong “máy” – vốn là những thiết bị công nghệ có thể sờ nắm được. Hiểu đơn giản, hiện thân của trợ lý ảo là “máy” với nhiều biến thể đa dạng khác nhau.

Trợ lý ảo VinFast được VinBigData phát triển và tích hợp phần mềm trên xe VFe34 và VF8.

Cách thức hoạt động của một trợ lý ảo

Sau khi tiếp nhận thông tin dưới đa dạng hình thức như văn bản, giọng nói,… dữ liệu sẽ được chuyển đến bộ xử lý với những công nghệ điển hình như xử lý ngôn ngữ tự nhiên, quản lý hội thoại, chuyển đổi văn bản thành giọng nói (nếu cần). Cuối cùng, sau khi xử lý đầu vào thành công, trợ lý ảo sẽ trả lại phản hồi với định dạng tương thích.

Phổ biến, trợ lý ảo sẽ tương tác với người dùng thông qua 3 phương thức, gồm: văn bản, giọng nói, hình ảnh,… Những thông tin được phản hồi thường có sẵn trong kịch bản, tuy nhiên, đối với những câu hỏi không được chuẩn bị, trợ lý ảo hoàn toàn có thể chuyển hướng đến tổng đài viên, hoặc sử dụng công nghệ AI để tra cứu.

3 phương thức tương tác chính của trợ lý ảo

Hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ, trợ lý ảo đã có thể tương tác với con người dưới cả 3 hình thức phổ biến, gồm văn bản, giọng nói và hình ảnh. Do đó, sản phẩm công nghệ này đang ngày càng trở nên gần gũi và phổ biển với người dùng khắp thế giới.

3.1. Văn bản

Đây là phương thức tương tác đầu tiên và phổ biến nhất được sử dụng cho các trợ lý ảo. Chỉ cần thao tác soạn và gửi mệnh lệnh bằng văn bản, trợ lý ảo sẽ phản hồi yêu cầu của bạn ngay lập tức.

Ví dụ điển hình của phương thức này là các hệ thống chatbot. Nếu gửi tin nhắn cho một số fanpage trên Facebook hoặc hộp thư trên website mà bạn được phản hồi ngay lập tức, thì có lẽ doanh nghiệp đó đang sử dụng chatbot.

Giờ đây, với những trợ lý ảo thế hệ mới ứng dụng công nghệ AI, người dùng không cần phải gửi tin nhắn theo mẫu đã được đóng khung mà hoàn toàn có thể hỏi-đáp bằng ngôn ngữ hội thoại tự nhiên. Thậm chí, hệ thống trợ lý còn có khả năng xử lý hàng nghìn yêu cầu cùng một lúc, với tốc độ xử lý nhanh, chính xác, đáp ứng được nhiều bài toán hóc búa.

Quy trình xử lý chung của một chatbot sẽ gồm 3 bước như sau:

• Đầu tiên, chatbot nhận thông tin dạng văn bản từ người dùng.
• Tiếp theo, với phần mềm xử lý được tích hợp nhiều lõi công nghệ khác nhau tùy thuộc vào nhà phát triển, thông tin đầu vào sẽ được phân tích và xử lý.
• Cuối cùng, chatbot nhanh chóng lựa chọn nguồn thông tin đầu ra phù hợp để trả về phản hồi cũng ở dạng thức văn bản.

Giọng nói

Ngoài văn bản, phương pháp tương tác với trợ lý ảo bằng giọng nói cũng được ra đời nhằm giúp người dùng có thể thao tác tiện lợi và nhanh chóng. Với những trợ lý ảo sử dụng phương pháp này, người dùng gọi chung là các trợ lý giọng nói.

Trợ lý giọng nói hoạt động theo nguyên tắc sau: Chỉ cần gọi trợ lý ảo bằng các wake-up words (câu mệnh lệnh khởi động), sau đó người dùng có thể tiến hành giao tiếp với chúng như những cuộc hội thoại thông thường. Trên thế giới, các trợ lý ảo giọng nói nổi tiếng nhất có thể “chỉ mặt điểm tên” là Apple Siri, Amazon Alexa, Google Assistant,…

Tại Việt Nam, nhiều trợ lý ảo giọng nói Tiếng Việt tiên tiến đã được phát triển, trong đó ViVi là một trong những trợ lý ảo nổi bật, được ứng dụng trên các dòng xe VinFast.

Hình ảnh

Bên cạnh 2 phương thức trên, một số trợ lý ảo có thể xử lý thông tin với hình ảnh do người dùng cung cấp đã xuất hiện trên thế giới. Tuy nhiên, phương thức tương tác bằng hình ảnh này còn chưa phổ biến, vì vậy các trợ lý ảo dưới dạng này vẫn chưa được ứng dụng hay ra mắt chính thức, đang trong giai đoạn thai nghén.

Trong tương lai, cộng đồng công nghệ hy vọng sẽ có những dự án đột phá phát triển thêm phương thức tương tác này. Hiện tại, các nhà phát triển hàng đầu như Apple, Google hay Samsung đều đang cố gắng hỗ trợ người dùng bằng nhiều phương pháp đa dạng khác nhau.

Trợ lý ảo có khả năng xử lý 1 lượng thông tin cực lớn trong cùng một thời điểm.

Ưu điểm và nhược điểm của trợ lý ảo

Mặc dù được đánh giá cao về mặt công nghệ và tính năng, tuy nhiên cũng không thể phủ nhận sản phẩm này vẫn chưa toàn diện và đang được các chuyên gia đẩy mạnh phát triển. Dưới đây là một vài phân tích về ưu, nhược điểm của các trợ lý ảo trên thị trường hiện nay.

Ưu điểm

Nổi tiếng là “thông minh”, trợ lý ảo mang đến lợi ích cho nhiều đối tượng khác nhau, từ cá nhân cho đến tổ chức và doanh nghiệp.

Đối với khách hàng

Khách hàng có thể tra cứu thông tin với tốc độ cực nhanh, sau đó được phản hồi với ngôn ngữ tự nhiên, mang đến trải nghiệm dễ chịu hơn cho người dùng. Thay vì phải đợi những tiếng tút dài do máy bận, khách hàng giờ đây sẽ không còn cảm giác chờ đợi thấp thỏm và bực bội nữa.

Ngày nay, với sự phát triển của trợ lý ảo, công chúng bắt đầu nhắc nhiều hơn đến từ khóa “không chạm”. Nhiều tác vụ vốn mất thời gian thao tác bằng tay thì nay được xử lý bởi trợ lý ảo, mang đến trải nghiệm rảnh tay, góp phần tiết kiệm thời gian hơn cho người dùng.

Đối với doanh nghiệp

Với khả năng tự động trả lời và thực hiện các chiến dịch gọi điện chăm sóc khách hàng, trợ lý ảo giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn nhân lực và kinh phí thực hiện hơn. Theo một nghiên cứu của công ty tư vấn Accenture, nhờ công nghệ AI, năng suất làm việc trên toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng 40% vào năm 2035.

Cùng một sản phẩm công nghệ, cả 2 phía doanh nghiệp và khách hàng đều được hưởng lợi từ công nghệ tiên tiến này. Không chỉ về doanh thu và nhân sự, bài toán quản trị cũng đã chứng kiến những bước ngoặt đột phá từ khi trợ lý ảo ra đời. Ít nhân sự, bộ máy tinh gọn, năng suất cao hơn, chất lượng nhân lực tốt hơn, chắc chắn đó là viễn cảnh nhiều chủ doanh nghiệp luôn tìm kiếm.

Nhược điểm

Bên cạnh những lợi ích kể trên, thì trợ lý ảo vẫn còn một số vấn đề nhược điểm khiến người dùng lo lắng khi sử dụng. Đó là:

Quyền riêng tư

Quyền riêng tư là một mối quan tâm của rất nhiều người dùng, đặc biệt là liên quan đến các thiết bị thông minh được sử dụng hàng ngày. Sau khi được kích hoạt bằng các câu lệnh khởi động (wake-up words), trợ lý ảo sử dụng giọng nói sẽ bắt đầu ghi lại những âm thanh xung quanh.

Những dữ liệu này được gửi đến máy chủ để xử lý thông tin và hình thành phản hồi. Vì vậy, người dùng thường lo ngại việc thông tin riêng tư của mình bị lưu lại hoặc theo dõi. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu gần đây đã cho ra mắt nhiều tính năng hỗ trợ người dùng đảm bảo thông tin bảo mật cá nhân.

Tính chính xác trong câu trả lời

Không phải lúc nào, trợ lý ảo cũng hiểu hết 100% những gì người dùng yêu cầu. Lý do điển hình thường gặp là vấn đề về vốn từ vựng và phát âm. Tuy nhiên ngày nay, công nghệ nhận diện giọng nói tích hợp trong trợ lý ảo ngày càng nhạy bén, khắc phục hầu hết những vấn đề này.

Khả năng bảo mật

Mặc dù các trợ lý ảo truyền thông tin về máy chủ bằng các kết nối được mã hóa, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn khả năng bị hack, rò rỉ thông tin và ảnh hưởng tới vấn đề bảo mật.

Vì một số trợ lý giọng nói có thể nhận dạng và phản hồi với bất kỳ giọng nói nào gần đó nên người lạ có thể kiểm tra hoặc thay đổi một số thông tin trên thiết bị thông minh của chủ sở hữu. Hoặc nguy hiểm hơn, là các vấn đề về giả dạng giọng nói để điều khiển các thiết bị của người dùng.

Tuy nhiên, với sự phát triển của Công nghệ giọng nói những năm gần đây, khả năng nhận diện chính xác đã được cải thiện rõ rệt, tăng cường tính bảo mật thông tin cho người dùng.

Ứng dụng của trợ lý ảo

Trợ lý ảo trên ô tô

Công nghệ lái xe tự động được phát triển trên nền tảng trợ lý ảo hỗ trợ chủ xe kiểm soát hành trình và thực hiện những thao tác như: tự động phanh, giữ khoảng cách với vật thể xung quanh, hỗ trợ lùi, chuyển làn, dừng đỗ. Với công nghệ này, các chuyên gia hy vọng có thể giảm thiểu số lượng va chạm giao thông trong tương lai.

Với khả năng bao quát và xử lý mọi thông tin trên xe ô tô, một số trợ lý ảo tân tiến hiện nay được các nhà phát triển trang bị cho khả năng “chẩn đoán” tình trạng cơ học của xe. Ví dụ, nếu xe ô tô đang di chuyển bị rò xăng, rất khó để chủ sở hữu nhận biết tình trạng này, lúc này trợ lý ảo được coi là cứu tinh để giải quyết nguy hiểm trong gang tấc. 

Đến nay, chức năng này của trợ lý ảo vẫn chưa phổ biến, tuy nhiên với tốc độ phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật Việt Nam và thế giới, người tiêu dùng hoàn toàn có thể lạc quan về một tương lai công nghệ gần an toàn hơn, thông minh hơn!  

Trợ lý ảo du lịch

Du lịch thông minh là hành động các công ty du lịch sử dụng công nghệ và ứng dụng vào thực tiễn để tăng cường quản lý tài nguyên và tính bền vững, đồng thời tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp

Cụ thể, một trợ lý ảo có thể giúp khách du lịch đặt đúng khách sạn, tìm đúng điểm đến, hỗ trợ hủy bỏ vé, đặt lại hoặc nhận bất kỳ yêu cầu nào một cách nhanh, gọn, lẹ nhất. Nhờ đó, những khách hàng bận rộn hoàn toàn có thể tối ưu thời gian trước chuyến đi, dành thời gian thư giãn, chuẩn bị tinh thần tốt hơn. 

Bên cạnh đó, với công nghệ AI và Big Data, trợ lý ảo có khả năng sắp xếp một lịch trình tiết kiệm chi phí, thời gian và gia tăng trải nghiệm khách hàng theo nhu cầu đã được cá nhân hóa. Đôi khi, việc theo dõi các đánh giá trên mạng không đủ để khách du lịch đưa ra quyết định về hoạt động du lịch dự kiến. Lúc này, khối lượng thông tin khổng lồ được trợ lý ảo tổng hợp để đưa ra đánh giá chính là giải pháp toàn diện và hợp lý nhất. 

Trợ lý ảo ngân hàng

Trợ lý ảo ngân hàng là trợ lý ảo có thể xử lý một loạt các câu hỏi và giao dịch liên quan đến tài chính – ngân hàng. Công cụ này có thể hiểu câu lệnh dựa trên giọng nói và cả văn bản, xử lý các yêu cầu cụ thể, được cá nhân hóa cho người dùng (như gửi tiền cho bạn bè và gia đình, hoặc nhanh chóng lấy dữ liệu về các giao dịch gần đây).

Khác với Chatbot được xây dựng để trở thành một hình thức dịch vụ khách hàng đơn giản hơn so với trợ lý ảo. Ví dụ, chatbot chỉ có thể tiếp nhận và xử lý câu hỏi mà người dùng trực tiếp nhập qua gõ phím, và phản hồi câu trả lời ở dạng văn bản và hiển thị trên màn hình.

Trợ lý ảo ngân hàng kích hoạt bằng giọng nói tiên tiến hơn chatbot, có thể xử lý nhiều loại câu hỏi và giao dịch phức tạp hơn dạng văn bản đơn giản. Trợ lý ảo cũng có thể xử lý các yêu cầu cụ thể hơn và có khả năng cá nhân hóa cao hơn.

Trợ lý ảo nhà thông minh

Trợ lý ảo nhà thông minh là trợ lý ảo tích hợp với ngôi nhà thông minh có kết nối Internet, từ đó liên kết và quản lý hệ thống thiết bị IoT (Internet of Things – các thiết bị có khả năng kết nối Internet) trong nhà nhằm thực hiện các yêu cầu điều khiển khác nhau theo mong muốn.

Với những bước tiến xa của công nghệ giọng nói hiện nay, trợ lý ảo nhà thông minh còn giúp phân tích dữ liệu và gửi thông tin từ xa đến điện thoại thông minh của gia chủ, hoặc đảm bảo an toàn bằng việc thực hiện báo động cũng như cuộc gọi khẩn cấp khi trong nhà xảy ra sự cố. 

Tổng kết

Với nền tảng công nghệ đột phá, trợ lý ảo đang ngày càng trở nên thông minh. Trong đó, nhờ khả năng ghi nhớ và nhận dạng giọng nói, một số trợ lý ảo thậm chí đã có thể cá nhân hóa trải nghiệm người dùng bằng những phản hồi với giọng điệu, ngôn từ phù hợp với đối tượng.

Trợ lý ảo được dự đoán sẽ trở thành người bạn đồng hành thông minh với con người trong tương lai. Một kỷ nguyên mới về các công nghệ trợ lý ảo đang được mở ra, với bất kỳ cá nhân hay doanh nghiệp nào cũng không nằm ngoài xu thế này.