SMB là gì? Giao thức mạng SMB có những chức năng gì?

SMB là gì? SMB có những chức năng gì? SMB là một giao thức mạng chia sẻ file vô cùng phổ biến trong thời đại hiện nay mà gần như ai cũng đã dùng qua. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm rõ khái niệm cũng như các chức năng của SMB. Hãy cùng MC&TT tìm hiểu các thông tin liên quan đến SMB thông qua bài viết dưới đây nhé.

1. SMB là gì?

SMB (Server Message Block) là một giao thức mạng dùng để chia sẻ tệp tin và thiết bị trong một mạng. Nó được sử dụng chủ yếu trong các hệ điều hành Windows để cho phép các máy tính khác nhau truy cập và chia sẻ tài nguyên như file, máy in và thư mục. Giao thức SMB đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa các máy tính trong mạng nội bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm việc và truyền tải dữ liệu trong môi trường làm việc nhóm.

2. Tìm hiểu lịch sử ra đời của SMB

Giao thức SMB đã xuất hiện từ những năm 1980 và trải qua nhiều phiên bản khác nhau. Ban đầu, giao thức này được sử dụng trên các máy tính chạy hệ điều hành DOS và được tích hợp vào mô hình LAN Manager của Microsoft. Phiên bản đầu tiên của SMB đã cung cấp khả năng chia sẻ dữ liệu giữa các máy tính trong mạng LAN, tuy nhiên, còn thiếu tính năng bảo mật đáng tin cậy.

Sau đó, các phiên bản mới của SMB được phát hành song song với việc ra mắt các phiên bản hệ điều hành như Windows 95, Windows 98, Windows NT và Windows XP. Các phiên bản này đã đạt được cải tiến đáng kể về khả năng bảo mật. Các máy chủ và máy khách sử dụng SMB sẽ thỏa thuận sử dụng cùng một phiên bản giao thức để đảm bảo khả năng chia sẻ và truyền thông dễ dàng.

Vào những năm 1990, Microsoft đã chuyển đổi tên giao thức SMB thành CIFS (Common Internet File System).

Hình ảnh mô phỏng cách thức hoạt động của giao thức SMB đời đầu

3. Cách thức hoạt động của giao thức SMB

Giao thức SMB hoạt động dựa trên mô hình yêu cầu - phản hồi, trong đó máy khách gửi yêu cầu đến máy chủ SMB và máy chủ sẽ gửi phản hồi tương ứng.

Ví dụ, khi máy tính (máy khách) muốn in một tài liệu, nó sẽ gửi yêu cầu in đến máy chủ SMB (máy lễ tân). Máy chủ sẽ phản hồi lại với thông tin về tình trạng in hoặc từ chối yêu cầu.

Trước khi truyền thông bắt đầu, máy khách gửi danh sách các phiên bản giao thức SMB khả dụng cho máy chủ. Máy chủ chọn phiên bản phù hợp để sử dụng trong các tương tác tiếp theo. Nếu danh sách không đáp ứng yêu cầu bảo mật, máy chủ sẽ từ chối kết nối.

Sau khi xác định phiên bản giao thức, máy khách gửi các yêu cầu tới máy chủ và máy chủ sẽ trả lời với thông tin tương ứng. Ví dụ, máy khách có thể yêu cầu đăng nhập vào hệ thống bằng tên người dùng và mật khẩu. Nếu yêu cầu thành công, máy chủ sẽ gửi lại một số ID. Máy khách sử dụng số ID này để yêu cầu kết nối với các nguồn dữ liệu.

Cả máy chủ và máy khách sử dụng SMB duy trì một số thứ tự đồng bộ, được sử dụng để tạo mã xác thực tin nhắn (messenger authentication code - MAC) nhằm đảm bảo tính bảo mật. Mỗi tin nhắn giữa máy chủ và máy khách có thể được xác thực bằng một MAC cụ thể. MAC giúp đảm bảo tính xác thực của nguồn tin nhắn và tính toàn vẹn của tin nhắn truyền đi.

SMB có cách hoạt động dựa trên mô hình yêu cầu - phản hồi

4. SMB có các chức năng gì nổi bật?

Hỗ trợ Unicode: SMB hỗ trợ việc truyền và xử lý dữ liệu có mã Unicode, cho phép làm việc với các ngôn ngữ và ký tự đa dạng.
Tìm kiếm máy chủ: Giao thức SMB có khả năng tìm kiếm máy chủ bằng cách sử dụng các phiên bản SMB khác nhau.
Chia sẻ file và thư mục: SMB hỗ trợ xác thực và chia sẻ thư mục, file giữa các máy tính trong mạng.
In qua mạng: SMB cho phép in ấn từ xa, giúp người dùng kết nối và in từ máy tính cá nhân tới máy in được chia sẻ trên mạng.
Thông báo thay đổi: SMB thông báo cho người dùng về những thay đổi xảy ra trong thư mục và file mà họ đang truy cập.
Xử lý thuộc tính mở rộng: Giao thức này hỗ trợ xử lý các thuộc tính mở rộng của file, cho phép lưu trữ thông tin bổ sung và tùy chỉnh.
Tương thích và đàm phán: SMB có khả năng sắp xếp và đàm phán để tạo sự tương thích giữa các phiên bản và chế độ hoạt động của SMB.
Khóa file: SMB hỗ trợ khóa các file đang truy cập theo yêu cầu, đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn của dữ liệu. Khi kết hợp giao thức SMB với giao thức xác thực NTLM, người dùng được cung cấp gói chia sẻ file và máy in ở cấp độ người dùng, giúp đơn giản hóa quy trình đăng nhập và truy cập dữ liệu từ các thiết bị khác nhau trên mạng.

5. Tính bảo mật của SMB

Tính bảo mật của SMB đã gặp nhiều thách thức và sự cố trong quá khứ. Năm 2017, các lỗ hổng bảo mật trong phiên bản SMBv1 được phát hiện, cho phép hacker tận dụng để triển khai các cuộc tấn công. Điều này có thể dẫn đến việc nhiễm virus và xâm nhập vào hệ thống mà người dùng không hề hay biết. Một khi máy tính đã bị nhiễm virus, hacker có thể truy cập và kiểm soát toàn bộ các máy tính trong mạng.

Đáp ứng với sự cố này, Microsoft đã phát hành các bản vá lỗi để khắc phục các lỗ hổng trong SMB. Tuy nhiên, chỉ sau một tháng, đã xảy ra sự cố ransomware WannaCry, gây ảnh hưởng lớn trên toàn cầu với gần 200.000 thiết bị Windows tại hơn 150 quốc gia. WannaCry tận dụng lỗ hổng MS17-010 (Eternalblue) trong SMB để mã hóa dữ liệu trên máy tính và yêu cầu tiền chuộc bằng Bitcoin. Mặc dù sau đó sự việc đã được kiểm soát, nhưng thiệt hại nghiêm trọng từ cuộc tấn công này không thể bỏ qua.

Vì vậy, việc bảo mật SMB là rất quan trọng. Người dùng cần thường xuyên cập nhật các bản vá lỗi và đảm bảo rằng hệ thống của họ được bảo vệ an toàn trước các mối đe dọa tiềm ẩn. Ngoài ra, việc áp dụng các biện pháp bảo mật khác như cấu hình chính sách an ninh, sử dụng các giải pháp phòng chống malware và xác thực hai yếu tố là cần thiết để bảo vệ hệ thống khỏi các cuộc tấn công liên quan đến SMB.

SMBv1 có khá nhiều lỗ hổng bảo mật và đã bị các hacker để lợi dụng cho mục đích xấu

6. Tạm kết

SMB là một giao thức quan trọng trong hệ điều hành DOS và Windows. Nó cho phép máy khách truy cập vào hệ thống file và các thiết bị chia sẻ trên mạng. SMB đã đóng vai trò quan trọng trong việc chia sẻ và trao đổi dữ liệu trong môi trường làm việc văn phòng cũng như trong đời sống hiện nay. Trên đây là tổng hợp các thông tin cơ bản về giao thức SMB mà chúng tôi đã tổng hợp lại hy vọng có thể giúp bạn đọc trả lời được câu hỏi SMB là gì?