Mỗi khi mở trình duyệt web ra và nhập vào đó bất kỳ địa chỉ nào, bạn thấy ở một số trang tự động thêm tiền tố https:// hoặc HTTPS:// vào đằng sau địa chỉ URL của website đó. Vậy chúng là gì, và tại sao có website lại là HTTP và có website lại dùng HTTPS?
Định nghĩa về HTTP và HTTPS
Http là chữ viết tắt của HyperText Transfer Protocol (giao thức truyền tải siêu văn bản). Đây là một giao thức ứng dụng được sử dụng thường xuyên nhất trong bộ các giao thức TCP/IP (gồm một nhóm các giao thức nền tảng cho internet).
Http hoạt động dựa trên mô hình Client (máy khách) – Server (máy chủ). Các máy tính của người dùng sẽ đóng vai trò làm máy khách (Client). Sau một thao tác nào đó của người dùng, các máy khách sẽ gửi yêu cầu đến máy chủ (Server) và chờ đợi câu trả lời từ những máy chủ này.
Còn HTTPS là viết tắt của từ HyperText Transfer Protocol Secure và chính là giao thức HTTP có sử dụng thêm các chứng chỉ SSL (secure Sockets Layer) giúp mã hóa dữ liệu truyền tải nhằm gia bảo mật giữa Web sever đến các trình duyệt web. Nói cách khác HTTPS là phiên bản HTTP nhưng an toàn hơn, bảo mật hơn.
Cấu trúc cơ bản của HTTP
Cấu trúc hoạt động của HTTP rất đơn giản và dễ hiểu. HTTP là một nền tảng cho phép sự giao tiếp giữa 2 phía là Client và Server. Client ở đây là người dùng, thường truy cập vào HTTP thông qua một công cụ bất kỳ như trình duyệt web. Còn Server sẽ đại diện cho phía website, đằng sau giao diện web gồm có kịch bản phản ứng từ máy chủ và cơ sở dữ liệu.
Vậy hoạt động của giao thức HTTP là gì? Quá trình giao tiếp của Client và Server sẽ dựa trên các message độc lập. Đầu tiên, phía khách hàng sẽ gửi một message đến cho máy chủ, thường là các yêu cầu lợi ích khiến khách hàng truy cập website này. Sau khi tiếp nhận yêu cầu và xử lý, máy chủ sẽ trả lại một message được gọi là phản hồi.
Mỗi một phản hồi đều là độc lập. Phản hồi sau sẽ không biết và cũng không chịu bất kỳ tác động nào từ phản hồi trước.
Đặc điểm
HTTP có thiết kế đơn giản
Đơn giản chính là đáp án nổi bật nhất cho câu hỏi đặc điểm của giao thức HTTP là gì. Thật vậy, mục đích xuất hiện của HTTP là tạo ra một công cụ thật thân thiện, có thể được sử dụng dễ dàng bởi mọi đối tượng. Các HTTP message đều có cấu tạo rất đơn giản để những người mới sử dụng cũng có thể đọc hiểu được.
HTTP có khả năng mở rộng
HTTP sở hữu tính linh hoạt rất cao. Nó không có bất kỳ một giới hạn nào về sự nâng cấp và mở rộng. Thậm chí, chỉ cần bằng một thỏa thuận thống nhất giữa client và server là một tính năng mới của HTTP đã được hình thành.
HTTP là stateless
Bởi mọi phản hồi của HTTP là độc lập nên người dùng không thể tạo sự liên kết thông tin giữa các phản hồi được. Điều này có thể sẽ trở thành một nhược điểm đối với những trường hợp người dùng cần có các tương tác mạch lạc và bổ trợ cho nhau, ví dụ như shopping cart trên các trang thương mại điện tử.
Để khắc phục vấn đề này, HTTP cho phép mở rộng tự do các header. Trong đó, người dùng có thể tự tạo cho mình session trên mỗi request nhằm mục đích chia sẻ các ngữ cảnh hoặc trạng thái giữa các request với nhau. Sở dĩ trường hợp này có thể thực hiện được vì bản thân HTTP là stateless.
Sự khác nhau giữa HTTP, HTTPS?
| Đặc điểm | http | https |
| Port | sử dụng Port 80 | Port 443 |
| Mô hình hoạt động | Mô hình máy khách – máy chủ thông qua giao thức của HTTP. | Mô hình máy khách máy chủ, bổ sung thêm giao thức SSL và TSL (đảm bảo rằng không ai khác ngoài các máy khách và máy chủ có thể hack thông tin, dữ liệu ra ngoài). |
| Mã hóa | Không được mã hóa thông tin. | Được mã hóa thông tin, sử dụng SSL/ TSL tiêu chuẩn công nghệ bảo mật, truyền thông mã hóa giữa máy chủ Web server và trình duyệt. |
| Mức độ bảo mật |
Không mã hóa thông tin nên hacker dễ dàng lấy cắp thông tin. Bảo mật kém hơn, thông tin dễ bị rò rỉ, nghe lén. |
Hỗ trợ việc xác thực tính đích danh (bằng cách đăng nhập vào tài khoản) của website mà máy khách truy cập thông qua việc kiểm tra xác thực bảo mật. Bảo mật thông tin, an toàn với người dùng. |
Kết luận
HTTPS hiển nhiên là an toàn hơn so với HTTP rất nhiều trong việc mã hóa dữ liệu, bảo mật thông tin cá nhân. Tuy nhiên ưu điểm của HTTP là tốc độ phản hồi của website truy cập nhanh hơn HTTPS rất nhiều và được sử dụng cho các trang tin tức cần thông tin nhanh, còn phải nhập dữ liệu như tài khỏa ngân hàng, email cá nhân thì nên sử dụng HTTPS. Ngoài ra chúng ta cũng dễ dàng nhận biết với biểu tượng khóa ở thanh địa chỉ để phân biệt website đó có sử dụng HTTPs hay không.