ISP là một thuật ngữ quen thuộc trong ngành công nghệ thông tin và truyền thông, ISP là gì? Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến nó, nhưng bạn đã hiểu rõ về khái niệm này chưa? ISP đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối chúng ta với Internet, mang đến cho chúng ta những trải nghiệm trực tuyến và dịch vụ truyền thông đa dạng. Hãy cùng nhau khám phá và tìm hiểu sâu hơn về ISP và tầm quan trọng của nó trong cuộc sống hàng ngày nhé.
1. ISP là gì?
ISP (Internet Service Provider) là từ viết tắt của "Nhà cung cấp dịch vụ Internet", đó là công ty cung cấp cho cá nhân và tổ chức quyền truy cập vào Internet và các dịch vụ liên quan.
ISP đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nếu không có ISP, chúng ta sẽ không thể thực hiện các hoạt động trực tuyến như mua sắm, truy cập vào mạng xã hội, và nhiều dịch vụ khác. ISP cho phép chúng ta kết nối với các mạng chứa các thiết bị, thiết lập kết nối Internet và truy cập vào các tài nguyên trên mạng.
ISP (Internet Service Provider) là từ viết tắt của "Nhà cung cấp dịch vụ Internet"
Vai trò chính của ISP là đảm bảo rằng chúng ta có thể truy cập vào Internet một cách thuận lợi. ISP có trách nhiệm về định tuyến lưu lượng truy cập, giúp chúng ta kết nối đến đích mà chúng ta mong muốn. Họ cũng đảm nhiệm việc phân giải tên miền, cho phép chúng ta truy cập các trang web bằng cách chuyển đổi địa chỉ IP thành tên miền dễ nhớ. Ngoài ra, ISP còn phải duy trì cơ sở hạ tầng mạng, bảo đảm rằng mạng luôn hoạt động ổn định và có sự kết nối tin cậy.
Ngoài chức năng cung cấp truy cập Internet, ISP còn có thể cung cấp các dịch vụ bổ sung khác như lưu trữ web, đăng ký tên miền và cung cấp dịch vụ email. Điều này tùy thuộc vào từng ISP cụ thể và nhu cầu của khách hàng.
ISP đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại của chúng ta. Chúng ta cần những nhà cung cấp dịch vụ Internet đáng tin cậy để có thể tận hưởng những tiện ích và kết nối mạng không giới hạn.
2. ISP có những phân loại nào?
Hiện nay, ISP có hai loại phổ biến là DSL và internet tốc độ cao.
DSL (Digital Subscriber Line)
Dịch vụ này được các công ty viễn thông như Viettel, FPT, VNPT, CMC... cung cấp. DSL sử dụng đường dây điện thoại để kết nối người dùng với internet. Mặc dù tốc độ truyền tải của DSL chậm hơn so với các công nghệ khác, nhưng nó vẫn là một lựa chọn phổ biến cho những người sử dụng ở vùng nông thôn hoặc khu vực không có sẵn các dịch vụ tốc độ cao khác.
Dịch vụ được công ty viễn thông cung cấp
Internet tốc độ cao
Dịch vụ này thường được cung cấp bởi các công ty truyền hình. Nó sử dụng cáp đồng trục hoặc cáp quang để cung cấp kết nối internet tốc độ cao cho người dùng. Các công ty viễn thông như Viettel, FPT, VNPT, CMC... cũng cung cấp dịch vụ internet tốc độ cao này dựa trên mạng cáp.
Ngoài ra, còn có công nghệ mới gọi là Fiber internet (còn được gọi là Broadband hoặc Fiber optical). Đây là một dạng internet sử dụng cáp quang, mang lại tốc độ kết nối cao hơn hàng trăm lần so với cáp đồng trục. Fiber internet mang đến trải nghiệm tốt hơn cho người dùng và đang ngày càng phát triển.
Internet tốc độ cao qua sợi quang
3. Cơ chế hoạt động của ISP
Cơ chế hoạt động của ISP dựa trên việc kết nối với một hoặc nhiều đường truyền Internet tốc độ cao. Các ISP lớn thường sở hữu các kênh thuê riêng với tốc độ cao, giúp tăng tính độc lập và khả năng cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng.
ISP sở hữu và quản lý hàng nghìn máy chủ trong các trung tâm dữ liệu, số lượng máy chủ này phụ thuộc vào khu vực dịch vụ Internet mà ISP đó phủ sóng. Các trung tâm dữ liệu này chịu trách nhiệm quản lý lưu lượng truy cập của khách hàng.
ISP được phân loại thành ba cấp:
ISP cấp 1: Đây là những ISP có phạm vi tiếp cận toàn cầu lớn nhất và sở hữu đủ đường mạng vật lý để tự vận chuyển hầu hết lưu lượng truy cập. Họ cũng ký kết thỏa thuận với các ISP cấp 1 khác để cho phép lưu lượng truy cập chuyển qua miễn phí đến các nhà cung cấp cấp 1 khác. ISP cấp 1 thường cung cấp quyền truy cập mạng cho ISP cấp 2.
ISP cấp 2: Đây là những ISP có phạm vi tiếp cận khu vực hoặc quốc gia và là nhà cung cấp dịch vụ kết nối giữa ISP cấp 1 và cấp 3. ISP cấp 2 phải mua quyền truy cập vào các mạng cấp 1 lớn hơn, nhưng lại là các mạng cùng cấp với các ISP cấp 2 khác. ISP cấp 2 tập trung vào khách hàng cá nhân và khách hàng thương mại.
ISP cấp 3: Đây là những ISP kết nối khách hàng với Internet thông qua mạng của các ISP khác. ISP cấp 3 sử dụng và trả tiền cho các ISP cấp cao hơn để truy cập vào các dịch vụ Internet. ISP cấp 3 tập trung vào việc cung cấp truy cập Internet cho các doanh nghiệp địa phương và thị trường tiêu dùng.
3 cấp hoạt động của ISP
4. ISP cung cấp những dịch vụ gì?
ISP cung cấp một số dịch vụ Internet khác nhau:
Dịch vụ cáp
ISP cung cấp dịch vụ sử dụng cáp đồng trục (cable), được phổ biến trong các hệ thống truyền hình cáp. Internet cáp có độ trễ thấp và phù hợp cho những người dùng cần độ trễ thấp hoặc cần tốc độ truyền tải cao hơn. Tốc độ tải xuống của dịch vụ cáp thường từ 10 đến 500 Mbps và tốc độ tải lên từ 5 đến 50 Mbps.
Dịch vụ cáp quang
ISP cung cấp dịch vụ sử dụng cáp quang để truyền dữ liệu. Cáp quang cung cấp tốc độ truyền tải nhanh hơn đáng kể so với cáp hoặc DSL (đường dây thuê bao kỹ thuật số). Đây là một lựa chọn phổ biến cho các doanh nghiệp hoặc người dùng cá nhân cần tốc độ cao và độ ổn định.
Dịch vụ DSL
DSL kết nối người dùng với Internet thông qua đường dây điện thoại. Mặc dù DSL phổ biến, nhưng các kết nối băng thông rộng đang dần thay thế nó với tính đáng tin cậy và tốc độ cao hơn như cáp và quang. DSL có tốc độ tải xuống từ 5 đến 35 Mbps và tốc độ tải lên từ 1 đến 10 Mbps. Đây là lựa chọn phù hợp cho những người dùng ở khu vực xa thành phố và sử dụng chủ yếu để lướt web hoặc xem TV trực tuyến trên một số thiết bị duy nhất.
Dịch vụ Internet qua vệ tinh
ISP cung cấp dịch vụ Internet thông qua kết nối vệ tinh. Dữ liệu Internet được truyền qua sóng vô tuyến từ các vệ tinh ở quỹ đạo Trái đất thấp và kết nối với các trạm mặt đất xa hơn. Dịch vụ này có tốc độ chậm hơn, với tốc độ tải xuống từ 12 đến 100 Mbps và tốc độ tải lên 3 Mbps. Tuy nhiên, đây là một lựa chọn tốt cho những người dùng ở vùng sâu vùng xa không thể tiếp cận các dịch vụ Internet khác.
5. ISP có được những dữ liệu gì khi sử dụng?
Hiện nay, ISP vẫn có thể thấy được một số thông tin dù nhiều website đã sử dụng giao thức HTTPS và chứng chỉ SSL để mã hóa dữ liệu. Dưới đây là các thông tin mà ISP có thể nhìn thấy:
Đối với website không được mã hóa (HTTP)
ISP có thể thấy URL của tất cả các trang mà người dùng truy cập. Họ cũng có thể xem được toàn bộ dữ liệu và hoạt động mà người dùng thực hiện trên các trang web đó.
Đối với website được mã hóa (HTTPS)
Khi truy cập các website sử dụng giao thức HTTPS, ISP không thể xem được URL cụ thể và nội dung đầy đủ mà người dùng xem. Tuy nhiên, ISP vẫn biết được địa chỉ IP của các website mà người dùng truy cập. Nhờ thông tin này, ISP có thể đoán được một số thông tin như độ tuổi, sở thích, thói quen sử dụng internet, thời gian trực tuyến và các thông tin khác về người dùng.
Giao thức HTTPS giúp giảm lượng thông tin mà ISP có thể truy cập
Tuy nhiên, việc sử dụng giao thức HTTPS giúp giảm lượng thông tin mà ISP có thể truy cập và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng một cách tốt hơn so với giao thức HTTP không được mã hóa.
6. Lưu ý quan trọng để chọn được ISP phù hợp
Để chọn được ISP phù hợp, có một số yếu tố quan trọng cần lưu ý:
Vùng phủ sóng
Người dùng nên xem xét vị trí của mình và kiểm tra xem ISP có phủ sóng tại khu vực đó hay không. Đặc biệt, ở các khu vực nông thôn, có thể có các tùy chọn hạn chế.
Các loại dịch vụ được cung cấp
Ngoài cáp, cáp quang, DSL hoặc vệ tinh, người dùng cần kiểm tra xem ISP có cung cấp các dịch vụ bổ sung như bảo mật trực tuyến, truy cập email miễn phí, lưu trữ cho trang web hay hệ thống Wi-Fi lưới không. Đặt ra các câu hỏi để đảm bảo các dịch vụ của ISP đáp ứng đúng nhu cầu của người dùng.
Tốc độ tải xuống và tải lên
Nếu người dùng cần sử dụng các ứng dụng yêu cầu tốc độ cao như chơi game trực tuyến hoặc tham gia hội nghị truyền hình, họ cần xem xét các mức độ tốc độ dịch vụ khác nhau. Ví dụ, để phát video 4K, cần ít nhất 25 Mbps băng thông.
Chi phí
Người dùng cần hiểu rõ về giá cả và các gói dịch vụ mà ISP cung cấp, bao gồm cả internet, điện thoại và TV. Cần xem xét khả năng kết hợp các dịch vụ để tiết kiệm tiền. Ngoài ra, cần kiểm tra xem có áp dụng giới hạn dữ liệu hay không và xem xét chi phí thiết bị cần thiết. Cũng cần lưu ý về các điều khoản trong hợp đồng.
Xem xét khả năng kết hợp các dịch vụ để tiết kiệm chi phí
Đánh giá từ người tiêu dùng
Nên kiểm tra các đánh giá từ người dùng khác nhau và ưu tiên những nguồn đánh giá công bằng để có cái nhìn tổng quan về chất lượng dịch vụ của nhà cung cấp.
7. ISP có thể làm gì trong thực tiễn?
Xem dữ liệu từ các trang web không mã hóa
ISP có khả năng xem được thông tin chi tiết về các trang web mà người dùng truy cập trên internet, bao gồm URL, thời gian truy cập, trang web truy cập, vị trí và thiết bị sử dụng. Tuy nhiên, khi sử dụng các trang web đã được mã hóa, ISP không thể xem nội dung từ các trang web và URL của người dùng.
Theo dõi thông tin và lưu lượng người dùng
ISP sử dụng lịch sử duyệt web của người dùng để phân phát quảng cáo và thu thập thông tin cá nhân. Họ có thể bán thông tin này cho các nhà tiếp thị và quảng cáo. Điều này có thể gây phiền toái và lo ngại về sự riêng tư. Để hạn chế thông tin bị rò rỉ, người dùng có thể sử dụng các kết nối an toàn hoặc mạng riêng ảo (VPN).
Tạm kết
ISP không chỉ cung cấp các dịch vụ truyền tải dữ liệu thông qua các công nghệ như cáp, cáp quang, DSL hay vệ tinh, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và phân phối lưu lượng mạng, đảm bảo mạng internet hoạt động ổn định và liên tục. Qua việc lựa chọn ISP phù hợp với vị trí, nhu cầu và yêu cầu cá nhân, người dùng có thể tận hưởng những dịch vụ internet tốt nhất. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ISP có khả năng xem một số thông tin về hoạt động trực tuyến của người dùng, do đó việc sử dụng các biện pháp bảo mật và mã hóa dữ liệu là cần thiết để bảo vệ quyền riêng tư.